Abstract: Antibiotics are widely used medicines in the treatment of infectious diseases. However, some of them show also non-antibiotic properties, which are increasingly used in the treatment of non-infectious diseases. The authors of this publication believe that this is one of the reasons behind antibiotic dissemination in the environment and, ipso facto, behind the increasing risk of bacterial resistance. It is worth remembering that, along with the progress in science and better knowledge of the new properties of antibiotics, every extension of indications for antimicrobial agents may restrict their primary indications. Progress in science does not always mean progress in therapy. In fact, it may sometimes have an opposite effect and we should be able to assess the benefit/risk ratio. The aim of this study was to present other than antibacterial properties of antibiotics which currently are or may be used in the future in the treatment of noninfectious diseases, as well as to assess the long-term effects of extending the indications for medicines commonly used in the treatment of infectious diseases. To the best of the authors’ knowledge, such attempt has not been made so far, therefore authors decided to review the most important, useful or promising reports on non-antibiotic use of antibiotics. The article summarizes the latest data on prokinetic action of erythromycin, anti-inflammatory and immunomodulatory action of azithromycine, potential use of doxycycline as an anticancer and anti-inflammatory agent, and also anti-inflammatory, neuroprotective, antioxidant and antiapoptotic properties of minocycline. Futhermore, the basics of demeclocycline application in the treatment of inappropriate antidiuretic hormone hypesecretion syndrome and rifaximin use as an anti-inflammatory and eubiotic agent are presented. Neuroprotective action of ceftriaxone and anti-inflammatory and immunostimulatory action of fusafungine were also described.
1. Introduction – antibiotics as potentially effective agents in the therapy of non-infectious diseases. 2. Erythromycine – prokinetic action. 3. Azithromycine – anti-inflammatory and immunomodulatory action. 4. Doxycycline – anticancer and anti-inflammatory action. 5. Minocycline – anti-inflammatory, neuroprotective, antioxidant and antiapoptotic action. 6. Demeclocycline – inhibition of the antiantidiuretic hormone action. 7. Rifaximin – anti-inflammatory action / eubiotic. 8. Ceftriaxone – neuroprotective action. 9. Fusafungine – anti-inflammatory and immunostimulatory action. 10. Summary
Streszczenie: Antybiotyki są szeroko stosowaną grupą leków w terapii chorób zakaźnych. Niektóre z antybiotyków posiadają właściwości inne niż przeciwdrobnoustrojowe, które coraz częściej są wykorzystywane w leczeniu chorób nieinfekcyjnych. Autorzy uważają, że jest to jedna z przyczyn rozpowszechniania się antybiotyków w środowisku i tym samym zwiększania się ryzyka powstawania oporności. Trzeba pamiętać, że wraz z postępem w nauce i poznawaniem nowych właściwości antybiotyków, każde rozszerzenie wskazań dla leków przeciwbakteryjnych może spowodować powstanie ograniczeń w pierwotnych wskazaniach. Nie zawsze postęp w nauce oznacza postęp w terapii. Czasami może być odwrotnie i należy umieć ocenić bilans zysków i ewentualnych strat. Celem niniejszego opracowania było przedstawienie właściwości antybiotyków innych niż przeciwbakteryjne, które są lub mogą być wykorzystane w terapii chorób nieinfekcyjnych, także po to, aby można było ocenić odległe skutki rozszerzenia wskazań dla leków stosowanych na co dzień w terapii chorób infekcyjnych. Ponieważ tego typu tematyka w sposób zbiorczy nie była dotąd szeroko podejmowana, autorzy postanowili zebrać i podsumować w jednym opracowaniu najważniejsze i najczęściej wykorzystywane oraz najbardziej obiecujące doniesienia dotyczące nieantybiotykowych zastosowań antybiotyków. Niniejsza praca przedstawia najnowsze dane dotyczące prokinetycznego działania erytromycyny, przeciwzapalnego i immunomodulującego działania azytromycyny, potencjalne zastosowanie doksycykliny jako środka przeciwnowotworowego i przeciwzapalnego, a także przeciwzapalne, neuroprotekcyjne, antyoksydacyjne i antyapoptotyczne właściwości minocykliny. Scharakteryzowano również podstawy wykorzystania demeklocykliny w leczeniu zespołu niewłaściwego wydzielania hormonu antydiuretycznego, a także rifaksyminy jako leku o działaniu przeciwzapalnym i eubiotycznym. Opisano ponadto neuroprotekcyjne działanie ceftriaksonu oraz przeciwzapalne i immunostymulujące właściwości fusafunginy.
1. Wprowadzenie – antybiotyki jako potencjalnie skuteczne leki w terapii chorób nieinfekcyjnych. 2. Erytromycyna – działanie prokinetyczne. 3. Azytromycyna – działanie przeciwzapalne i immunomodulujące. 4. Doksycyklina – działanie przeciwnowotworowe i przeciwzapalne. 5. Minocyklina – działanie przeciwzapalne, neuroprotekcyjne, antyoksydacyjne i antyapoptotyczne. 6. Demeklocyklina – działanie antagonistyczne do hormonu antydiuretycznego. 7. Rifaksymina – działanie przeciwzapalne/eubiotyk. 8. Ceftriakson – działanie neuroprotekcyjne. 9. Fusafungina – działanie przeciwzapalne i immunostymulujące. 10. Podsumowanie
