FYKOLOGIA MEDYCZNA – NOWA DYSCYPLINA MIKROBIOLOGII
Medical phycology – a new realm of microbiology
dr hab. Tomasz Jagielski, redaktor działu FYKOLOGIA MEDYCZNA
Streszczenie: Glony stanowią bardzo liczną i zróżnicowaną grupę ekologiczną, obejmującą kilka, filogenetycznie odległych linii ewolucyjnych. W dyskusji czynników etiologicznych chorób zakaźnych, wciąż niewiele uwagi poświęca się glonom. Jest tak dlatego, że glony bardzo rzadko kojarzone są przyczynowo z wystąpieniem procesu chorobowego. A jednak istnieje bogata literatura dokumentująca przypadki wystąpienia objawów chorobowych jako bezpośredniego następstwa kontaktu z glonami. Niektóre glony rozwinęły zdolność aktywnego parazytyzmu. Podobnie do innych patogenów bakteryjnych, grzybiczych, czy pierwotniaczych, dokonują inwazji tkanek gospodarza i namnażają się w nich, modulując lub unikając jego odpowiedzi immunologicznej. Na szczególną uwagę zasługują glony z rodzaju Prototheca, wywołujące oportunistyczne zakażenia człowieka i wielu gatunków zwierząt. Prototekoza, która w ostatnich latach istotnie zwiększyła swą prewalencję, ilustruje zjawisko poszerzania spektrum etiologicznego chorób zakaźnych człowieka jako efekt zmian środowiskowo-cywilizacyjnych (np. degradacja naturalnych ekosystemów, powiększająca się populacja osób z obniżoną odpornością, skutkiem starzenia, a także chorób i zabiegów wymagających leczenia immunosupresyjnego, rozwój technologii stosowanych w diagnostyce laboratoryjnej itd.).
W kontekście wzrastającego znaczenie glonów jako potencjalnych patogenów człowieka i zwierząt, zasadne wydaje się, aby problematyce chorób wywoływanych przez te drobnoustroje, poświęcić osobną dziedzinę badawczą. Fykologia medyczna proponowana jest jako nowa dyscyplin mikrobiologii, integrująca badania z obszaru medycyny, weterynarii, biologii i nauk pokrewnych.
Abstract: Algae comprise a very large and heterogeneous ecological group, accommodating several, phylogenetically distant evolutionary lineages. In the discussion of etiological factors of infectious diseases, still little attention is paid to algae. This is because they are very rarely associated with the occurrence of a disease process. Yet there is a rich literature documenting cases of different pathologies as a direct consequence of contact with algae. Importantly, several algal species have developed the capacity for active parasitism. Similar to other bacterial, fungal or protozoan pathogens, they can invade and multiply within host tissues, modulating or evading the host immune response. Of particular note are algae of the genus Prototheca, which cause opportunistic infections in humans and many animal species.
Protothecosis, whose prevalnce has increased considerably in recent years, illustrates the phenomenon of widening of the etiological spectrum of human infectious diseases as a result of civilisation and environmental changes of the modern world (e.g. degradation of natural ecosystems; an increasing population of immunocompromised people, due to ageing, diseases, and medical interventionst requiring immunosuppressive therapies; technological advancements exploited in laboratory diagnostics).
In the context of the growing importance of algae as potential pathogens of humans and animals, it seems appropriate to devote a separate research field covering all issues pertaining to diseases caused by these microorganisms. Medical phycology is proposed as a new discipline in the field of microbiology, integrating achievements in human and veterinary medicine, biology and related sciences.
